Ergenlik Dönemi ve Ergenlerde Zorbalık

Ergenlik dönemi, insan yaşamında kimlik gelişiminin en belirgin şekilde yaşandığı dönem olup; çocuğun bireyleşme aşamasına geçişte bağımsız yaşam becerilerini edindiği bir süreçtir. Bu dönem, ergenlerin yaşam tarzındaki seçenekleri keşfettikleri, kimlik kazanma arayışı içine girdikleri, kasıtsız ve kasıtlı birçok kararın alındığı bir dönemdir.

Bu dönemde ergenler tarafından yüzleşilen zor problemleri ve meydan okumaları anlayabilmek ve onların kimlikle ilgili karmaşalarını çözümlemek için karar verme süreçlerini kavramak önemlidir.

Ergenler, eğitim ve öğretim amacıyla bir arada bulundukları okul ortamında kendilerine özgü bir takım davranışlar ortaya koymaktadırlar. Okul döneminde bulunan çocukların kendi akranlarıyla kurmuş oldukları ilişkiler onların okula uyumlarını ve sosyalleşme süreçlerini doğrudan etkileyebilmektedir.

Zorbalık, küçük yaşta olan ya da yaşıtlarına göre daha zayıf ve güçsüz çocukların, kendilerinden yaşça daha büyük veya daha güçlü çocuklar tarafından zarar görmesi, alay edilmesi, ya da küçük düşürülmesi anlamına gelir. Okullarda sıkça rastlanan bu durum, her yaşta öğrencilerin yaşayabileceği önemli bir sorundur.

Çocukluk döneminde ve ergenlerde, yaşıtları tarafından kabul edilmek, iyi ilişkiler kurmak oldukça önemlidir. Kurulan bu iyi ilişkiler, çocukların sosyal gelişimini etkilediği kadar, başarı düzeyinin de artmasını sağlayacaktır. İyi ilişkiler kurulamaması halinde ise, okul başarısının etkilenmesi söz konusudur.

Okulda zorbalığa maruz kalan çocuklarda çeşitli belirtiler görülmektedir. Ailelerin çocuklarını bu konuda gözlemlemeleri önemlidir. Zorbalığa maruz kaldığı halde kişilik yapısı veya korkusu nedeniyle duygu ve düşüncelerini dile getiremeyen çocuklar hem psikolojik açıdan hem de fiziksel açıdan zarar görebilir.

Çocuğunuz eğer…

 Okulunu ya da sınıfını değiştirmek istiyorsa,

 Arkadaşlarının oynadıkları oyunlara katılmıyor, onlarla oyun oynamak istemiyorsa,

 Okuldan ya da arkadaşlarının yanından yırtılmış kıyafetlerle geliyorsa,

 Vücudunda sebebini açıklayamadığı yaralar varsa,

 Sürekli olarak eşyaları kayboluyor, zarar görüyor, harçlığı harcamadığı halde tükeniyorsa,

 Sebepsiz baş ağrısı, karın ağrısı, mide bulantıları, iştah bozuklukları varsa,

 Derslerine karşı olan ilgisi azaldıysa,

 Sürekli mutsuz görünüyorsa,

 Sebepsiz ağlıyor, öfke patlamaları yaşıyorsa,

 Okula gitmek istemiyor, sebebini tam olarak açıklayamıyorsa, zorbalığa maruz kalıyor olabilir.

Zorbalığın erkek çocuklar arasında daha yaygın olduğu düşünülse de, hem kızlar hem de erkekler arasında sıkça rastlanan bir durum olduğu bilinmektedir. Kızlarda zorbalık genellikle psikolojik iken, erkeklerde sözel, fiziksel olabilmektedir.

Çocuk ve Ergenlerde Siber Zorbalık

Gelişmekte olan teknoloji ile birlikte iletişim kaynakları da her yaş tarafından sıkça kullanılıyor. İletişim kaynaklarının denetlenmiyor oluşu, internetin uygunsuz kullanımı, ailelerin gözden kaçırabildiği, fark etmediği bir şekilde çocukları tehdit eden bir diğer zorbalık çeşidini ortaya çıkarıyor: Siber zorbalık. Özellikle ergenlerde görülen siber zorbalık, web siteleri, e-posta, sosyal paylaşım siteleri, anlık mesajlar, sohbet odaları, cep telefonları gibi araçlar aracılığıyla başkalarına zarar vermek için yapılan kasıtlı ve tekrarlayan, bireylerin

tehdit edilmesi, küçük düşürülmesi veya onlara cinsel objeler içeren resim ve mesajların gönderilmesi gibi rahatsız edici davranışları içeren zorbalık türü olarak tanımlanıyor.

Siber zorbalık davranışlarının artış sebepleri arasında ise, öğrencilerin internet başında ‘denetimsiz’ bir şekilde fazla zaman geçiriyor oluşundan kaynaklanıyor. Ailelerin çocuklarının bilgisayar başında geçirdikleri zamanın yanı sıra, görüştükleri kişileri, yaptıklarını da denetlemesi siber zorbalığın ve siber mağduriyetin önlenmesi açısından önem arz ediyor.

Sürekli olarak şiddet gören, zorbalığa maruz kalan çocuklar içe kapanır.

Zorbalığa başvuran çocuklar ise ilerleyen yaşlarda şiddet eğilimi gösterebilir, suç işleyebilir.

 Kendisini savunacak gücü olmayan, bu durumlarla baş etmekte zorlanan mağdur durumdaki çocuklar psikolojik sorunlar yaşayabilir.

 Zorbalığa maruz kalan çocuklar kendilerini değersiz görebilir, utanç duyabilir,

 Zorba davranışlar sergileyen çocuklar ilişkiler kurmakta sorun yaşayabilir, aile – arkadaş ilişkilerinde uyumsuzluklar görülür.

 Zorbalık yapan, şiddet eğilimli çocukların okul başarılarının da genellikle düşük olduğu gözlenmektedir.

Zorbalığın Önlenmesi ve Ailelere Düşen Sorumluluklar

 Çocuğunuzun şiddet gördüğünü, zorbalığa maruz kaldığını fark ettiyseniz bu konuda öncelikle çocuğunuzu dinleyin. Sizinle duygu ve düşüncelerini paylaşmasını sağlayacak imkânlar yaratın.

 Yaşadıklarını size aktarabilmesi için onunla kuracağınız iletişim konusunda dikkatli olun.

 Sorunlarını anladığınızı ona fark ettirin. Onu incitecek, kıracak, üzecek davranış ve ifadelerden sakının.

 Yaşanmış olayı tek yönlü dinlediğinizi unutmayın, geniş düşünerek olabilecek diğer ihtimalleri de göz önünde bulundurun.

 Okul ve öğretmenlerle iletişim halinde olun.

 İnternet, telefon ve bilgisayar kullanımı konusunda bilgi sahibi olun. Siber zorbalığa karşı çocuğunuzun da bilgi sahibi olmasını sağlayın.

 Çocuğunuzla birlikte zaman geçirin, sizin yanınızda kendisini güvende hissetmesi, sizinle korkularını ve duygularını paylaşabilmesi açısından önemli bir adım olacaktır.

 Çocuğunuza yapabilecekleri konusunda yardımcı olmaya çalışın, birlikte çözümler üretin.